Xooch’
Ts’o’ok u k’uchul xooch’.
Tu mot’ubal yo’ koot.
T’uubul tu tuukul.
Máax ken u tomojchi’it
wa mix máak ku k’iin ti’ le kaaja’.
U xla’ báakel máako’obe’ chen ka máanako’ob.
Uje’ tu bonik u muknalilo’ob ch’een k’aax
ts’o’ok u káajal u lu’uk’ul tumen loobil.
Xooch’e’
tu xuuxubtik u k’aayil kuxtal.
Tumen ma’ u k’aat u k’ay u kíimil.
El búho
El búho llega.
Se agazapa sobre el muro.
Medita.
Qué muerte anunciar
si ya nadie vive en este pueblo.
Los fósiles de la gente transitan a ningún lado.
Pinta la luna las tumbas del camposanto
que ha comenzado a masticar la maleza.
ensaya un canto a la vida.
Se niega a presagiar su propia muerte.
Autora: Briceida Cuevas Cob
Voz en maya: Adolfo Haas