Xooch’ - El búho

Reproduce el audio

Xooch’

Ts’o’ok u k’uchul xooch’.

Tu mot’ubal yo’ koot.

T’uubul tu tuukul.

Máax ken u tomojchi’it

wa mix máak ku k’iin ti’ le kaaja’.

U xla’ báakel máako’obe’ chen ka máanako’ob.

Uje’ tu bonik u muknalilo’ob ch’een k’aax

ts’o’ok u káajal u lu’uk’ul tumen loobil.

Xooch’e’

tu xuuxubtik u k’aayil kuxtal.

Tumen ma’ u k’aat u k’ay u kíimil.

El búho

El búho llega.

Se agazapa sobre el muro.

Medita.

Qué muerte anunciar

si ya nadie vive en este pueblo.

Los fósiles de la gente transitan a ningún lado.

Pinta la luna las tumbas del camposanto

que ha comenzado a masticar la maleza.

El búho

ensaya un canto a la vida.

Se niega a presagiar su propia muerte.

Autora: Briceida Cuevas Cob

Voz en maya: Adolfo Haas